วิเคราะห์ลัทธิความเชื่อและศาสนาสมัยทวารวดีในเมืองโบราณศรีเทพ

บทคัดย่อ

หลักฐานทางด้านโบราณคดีที่มีการค้นพบจนถึงปัจจุบันทำให้ทราบถึงพัฒนาการของคนในอดีตบริเวณประเทศไทยว่ามีมนุษย์อยู่อาศัยมาแล้วตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์จนเข้าสู่ยุคประวัติศาสตร์อย่างไรก็ตามพัฒนาการของมนุษย์จากสมัยก่อนประวัติศาสตร์เข้าสู่ยุคประวัติศาสตร์ในแต่ละแห่งไม่เหมือนกัน ซึ่งกลุ่มเมืองโบราณในยุคสมัยทวารวดีส่วนใหญ่จะตั้งอยู่บริเวณที่ราบลุ่มริมฝั่งแม่น้ำที่สำคัญ มักอยู่ในเขตที่มีการติดต่อกับชุมชนอื่นได้สะดวก ตัวอย่างเช่น ในกลุ่มลุ่มแม่น้ำลพบุรี-ป่าสัก ปรากฏเมืองโบราณที่ชื่อว่า“เมืองศรีเทพ” และคนในเมืองโบราณศรีเทพสมัยนั้นมีลัทธิความเชื่อแบบดั้งเดิมโดยมีหลักฐานที่ชี้ชัดว่าเป็นวัฒนธรรมที่มั่นคงทางจิตวิญญาณก็คือโครงกระดูกมนุษย์ฝังอยู่ในเนินดินและสิ่งของอื่นๆ อีกจำนวนมากและทางด้านศาสนานั้นเมืองโบราณศรีเทพเคยเป็นศูนย์กลางของพระพุทธศาสนาทั้งเถรวาทและมหายานจากหลักฐานที่มีการค้นพบธรรมจักรขนาดใหญ่ จารึกภาษาบาลีและภาษาสันสกฤต รูปปั้นพระอมิตาภพุทธเจ้า รูปเคารพทั้งพระพุทธรูป เสาธรรมจักร และสถูปจำลอง ซึ่งเป็นคติแบบพระพุทธศาสนาเถรวาท และพระโพธิสัตว์ ซึ่งเป็นรูปเคารพในคติแบบมหายาน ทั้งในด้านศาสนาฮินดูที่มีการพบประติมากรรมศิลารูปพระวิษณุและพระกฤษณะ จากข้อมูลที่ได้ศึกษาสามารถสรุปได้ว่า “เมืองโบราณศรีเทพ” มีรูปแบบลัทธิความเชื่อและศาสนาที่ผลัดเปลี่ยนกันเจริญขึ้นเป็นหลักในการนับถือของชุมชนในพื้นที่จนถึงยุคปัจจุบัน