การสืบสานศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านของชุมชนตำบลพิชัย อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง

ผู้แต่ง

  • ภัทรภร ปัณชญาธนาดุล วิทยาลัยสงฆ์พุทธปัญญาศรีทวารวดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • พระมหาประกาศิต สิริเมโธ วิทยาลัยสงฆ์พุทธปัญญาศรีทวารวดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • ภูริวัจน์ ปุณยวุฒิปรีดา วิทยาลัยสงฆ์พุทธปัญญาศรีทวารวดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

สืบสาน, อนุรักษ์, ศิลปวัฒนธรรม, ดนตรีพื้นบ้าน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แนวคิดการสืบสานศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านเป็นกรอบในการวิจัย พื้นที่วิจัยชุมชนตำบลพิชัย อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปาง เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์ จากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 35 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาแล้วเขียนบรรยายเชิงพรรณนา

            ผลวิจัยพบว่า

  1. 1. ความเป็นเอกลักษณ์ทางศิลปวัฒนธรรม ได้ผนวกเอาวิถีชีวิตของชุมชนแต่ละท้องถิ่นในภาคเหนือเข้ามาไว้รวมกับบทเพลงและการละเล่น ทำให้ดนตรีพื้นบ้านมีความหลากหลายของท่วงทำนอง ทั้งความนุ่มนวล อ่อนไหว ไพเราะความสละสลวย จึงเป็นมรดกทางวัฒนธรรม และภูมิปัญญาที่ควรค่ายิ่งแก่การสืบสานอนุรักษ์ดนตรีพื้นบ้าน ให้คงอยู่ไม่ให้สูญหายไปจากท้องถิ่น
  2. 2. การพัฒนาสืบสานศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน 1) ศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านมีเอกลักษณ์ในตัว 2) มีการสืบทอดจากบุคคลสู่สังคมภายนอก 3) เป็นวิถีชีวิตที่คนในท้องถิ่นได้สั่งสมสืบทอดเป็นเอกลักษณ์ 4) มีการอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข 5) ผสมผสานกับวงดนตรีร่วมสมัย 6) สืบทอด ต่อยอด อนุรักษ์สืบสานศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน 7) ประยุกต์หลักพุทธธรรม      8) ความคาดหวังในการสืบสานศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านของชุมชน
  3. 3. มีการปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมกับสภาพบริบทของชุมชน สังคมและสถานการณ์ในปัจจุบัน จะต้องสร้างความรู้ความเข้าใจให้กับคนในชุมชน ร่วมคิด ร่วมวางแผน และมีการถ่ายทอดสู่คนในและนอกชุมชนในรูปแบบของการโครงการอบรมระยะสั้น เกิดพัฒนาเป็นวงดนตรีประจําตําบล

เอกสารอ้างอิง

พรทิพา บุญรักษา. (2560). ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการแสดงพื้นบ้านไทย. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://poppy- porntipa.blogspot.com.

กาญจนา อินทรสุนานนท์. (2536). เพลงพื้นบ้าน,สารานุกรมศึกษาศาสตร์ ฉบับที่ 12. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยศรีนครินทวิ โรฒ.

สงัด ภูเขาทอง. (2535). การดนตรีไทยและการเข้าสู่ดนตรีไทย. กรุงเทพมหานคร: เรือนแก้วการพิมพ์.

โรงเรียนสองแคววิทยาคม. (2559). ดนตรีพื้นเมือง. [ออนไลน์],แหล่งที่มา: https://sites.google.com.

เอกวิทย์ ณ ถลาง. (2530). ภูมิปัญญาชาวบ้าน 4 ภูมิภาค : วิถีชีวิตและกระบวนการเรียนรู้ของชาวบ้านไทย. นนทบุรี :

มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

ประเวศ วะสี. (2534). การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาไทยเพื่อการพัฒนา. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรม

แห่งชาติ.

อานันท กาญจนพันธุ์. (2544). มิติชุมชน: วิธีคิดท้องถิ่นว่าด้วย สิทธิ อำนาจ และการจัดการทรัพยากร. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.

ปราณี ตันตยานุบุตร. (2551). ภูมิปัญญาไทย. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.

พิพัฒน์พงศ์ มาศิริ. (2557). ดนตรีพื้นบ้าน. วิทยาดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยพายัพ.

ภัทรวดี ภูชฎาภิรมย์. (2552). วัฒนธรรมดนตรีและเพลงพื้นบ้านภาคกลาง. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์

มหาวิทยาลัย.

ธีรยุทธ ยวงศรี. (2529). การดนตรี การขับ การฟ้อนล้านนา. เชียงใหม่: สุริวงศ์บุ๊คเซนเตอร์.

โกวิทย์ พวงงาม. (2549). มิติใหม่การปกครองท้องถิ่น วิสัยทัศน์ กระจายอำนาจ และการบริหารงานท้องถิ่น.

กรุงเทพมหานคร : คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์,มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

กรมวิชาการ. (2540). ภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการพัฒนาหลักสูตรและการจัดการเรียนการสอน. กรุงเทพมหานคร :

กองการวิจัยทางการศึกษา.

ฐิตินันต์ บ.คอมมอน. (2555). เพลงและอัตลักษณ์วัฒนธรรมชุมชน : จรัญ มโนพ็ชร กับบทบาทของนักรบทางวัฒนธรรมดนตรี ล้านนา.

กิจชัย ส่องเนตร. (2545). กระบวนการเรียนรู้ดนตรีพื้นบ้านวงสะล้อ ซอ ปิน ของครูศิลปิน ในอำเภอเมือง จังหวัดน่าน.

ทิพย์สุดา อิ่มใจ. (2556). “การอนุรักษ์และพัฒนาเพลงพื้นบ้านภาคกลางเพื่อสืบสาน วัฒนธรรม”. วิทยานิพนธ์ดุษฎีบัณฑิต

สาขาวัฒนธรรมศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

บัวรอง พลศักดิ์. (2555). “กระบวนการสืบสานดนตรีโปงลางในจังหวัดกาฬสินธุ์”. วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย :

มหาวิทยาลัยมหิดล.

จักษ์ จินดาวัฒน์. (2551). “เรื่องพัฒนาการและการดารงอยู่ของแตรวงในอาเภอ พระนครศรีอยุธยา จังหวัด

พระนครศรีอยุธยา”. รายงานการวิจัย. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัย

ราชภัฏพระนครศรีอยุธยา.

กานต์ สารีวงษ์. (2555). “การสืบทอดดนตรีไทยลุ่มแม่น้าแม่กลองในจังหวัดกาญจนบุรี”, ปริญญานิพนธ์ศิลปศาสตรมหา

บัณฑิต สาขาวิชามานุษยดุริยางควิทยา. บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

พระพรหมบัณฑิต. (2557). ธรรมสร้างสมานฉันท์ หนังสือพิมพ์คมชัดลึก, [ออนไลน์], แหล่งที่มา: https://www.komchadluek.net/news [วันที่ 7 เดือนกรกฎาคม 2557].

ชมรมสืบสานตำนานปี่ซอ. (2548). ซอพื้นบ้านศิลปะการขับขานล้านนา : โครงการสื่อพื้นบ้านเพื่อการพัฒนาท้องถิ่น.

สำนักพิมพ์นพบุรีการพิมพ์: เชียงใหม่.

ชมรมอนุรักษ์ดนตรีพื้นบ้าน. (2564). แนวทางการอนุรักษ์ดนตรีพื้นบ้าน. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www.acms- sydney.org.

โครงการศูนย์ส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. (2531). [ออนไลน์],แหล่งที่มา: http://lanna.mju.ac.th.

พระราชธรรมนิเทศ (ระแบบ ฐิตญาโณ). (2536). ธรรมะสำหรับประชาชน. กรุงเทพมหานคร : บริษัท คลังวิชา จำกัด.

เผยแพร่แล้ว

2023-12-31