การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาวะตามแนวสติปัฏฐานธรรมของผู้สูงอายุ ชุมชนสวนมะม่วงวังทับไทร อำเภอสากเหล็ก จังหวัดพิจิตร

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

           วัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพของสุขภาวะในการดำเนินชีวิตของผู้สูงอายุชุมชนสวนมะม่วง 2) เพื่อพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาวะของผู้สูงอายุตามแนวสติปัฏฐานธรรมชุมชนสวนมะม่วง และ 3) เพื่อนำเสนอรูปแบบการส่งเสริมสุขภาวะของผู้สูงอายุตามแนวของสติปัฏฐานธรรมของชุมชนสวนผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 25 รูป/คน เลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ การวิเคราะห์ข้อมูลด้านเนื้อหา

            ผลการศึกษาพบว่า

1. สภาพของสุขภาวะในการดำเนินชีวิตของผู้สูงอายุ มีการดำเนินชีวิต 4 ด้าน ได้แก่ ทางกาย ทางสังคม ทางจิตใจ และทางปัญญา ยังต้องใช้หลักภาวนา 4 ได้แก่ 1) กายภาวนาเป็นการพัฒนาอินทร์ทั้ง 5 คือ หู ตา จมูก ลิ้น และกาย 2) ศีลภาวนาการพัฒนาศีล เป็นการพัฒนาความสัมพันธ์ทางกาย วาจา สำหรับการ อยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคม 3) จิตภาวนา เป็นการเสริมสร้างสุขภาวะทางจิตของผู้สูงอายุ และ 4) ปัญญาภาวนา เปรียบเสมือนกับ “อธิปัญญาสิกขา” คือ การรู้เข้าใจสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง รู้เท่าทันสภาวะของโลกและชีวิต
2. พัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาวะของผู้สูงอายุตามแนวสติปัฏฐานธรรมจะช่วยให้ผู้สูงอายุมีความสุขในสิ่งที่เป็นจริง และรับมือกับความทุกข์ อันเกิดจากธรรมชาติ (ร่างกาย) ได้อย่างถูกหลักการปฏิบัติปัฏฐานธรรม เป็นการกำจัดความวิตกกังวลในชีวิต มีการสำรวจกายอย่างมีสติ พร้อมทั้งการเพิ่มความสัมพันธ์ดีๆ กับบุคคลรอบข้าง ส่งผลต่อการอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างมีความสุข
3. นำเสนอรูปแบบของโครงการหรือกิจกรรมที่เน้นการสร้างสันติภาพใจ ในลักษณะที่ผู้สูงอายุ ช่วยเหลือตัวเองได้ปกติ ด้วยวิธีการเดิน และการยืน ในรูปของการบริหารร่างกาย เป็นรูปแบบของการฝึกสมาธิที่สามารถทำได้ทุกที่ การนั่ง และการนอนสมาธิ ซึ่งทำในรูปแบบของผู้สูงอายุที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ เป็นการปฏิบัติตามหลักการของพระพุทธศาสนาที่เกี่ยวข้องกับ “โรคทางใจ” ซึ่งได้แก่ ตัวกิเลส และตัวตัณหา จะก็ค่อย ๆ ทุเลาเบาบางลง เปรียบเสมือนการรักษาอาการโรคด้วย “ธรรมโอสถ”