นวัตกรรมชุมชนเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งและลดความเหลื่อมล้ำ เพื่อบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนหลังวิกฤตการณ์ Covid-19: กรณีศึกษา เทศบาลตำบลหัวเวียง อำเภอเสนา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาตัวแบบนวัตกรรมชุมชนด7วยกระบวนการมีส่วนร่วมของชุมชน และนำเสนอแนวทางการมีส่วนร่วมของชุมชนในการนำนวัตกรรมชุมชนไปใช้ เพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งและลด ความเหลื่อมล้ำ เพื่อบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนหลังวิกฤตการณ โควิด-19 พื้นที่กรณีศึกษา คือ เทศบาล ตำบลหัวเวียง อ.เสนา จ.พระนครศรีอยุธยา กลุ่มเป้าหมาย คือ ผู้นำท่องที่ ผู้นำชุมชน ผู้นำศาสนา ผู้แทนกลุ่ม อาชีพ และผู้แทนชุมชน จำนวน 30 คน ใช้รูปแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (participatory action research) เพื่อให้คนในพื้นที่กรณีศึกษาเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการระดมความคิดเห็นเพื่อจัดทำแผนปฏิบัติ การขับเคลื่อนนวัตกรรมชุมชน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห เนื้อหาและสรุปผลการดำเนินกิจกรรมตามแผนผลการศึกษาพบว่า “โครงการส่งเสริมการท่องเที่ยวในเขตเทศบาลตำบลหัวเวียง” เป็นนวัตกรรมชุมชนเพื่อ เสริมสร้างความเข้มแข็งและลดความเหลื่อมล้ำจากผลการระดมความคิดเห็นของกลุ่มเป้าหมาย โดยมีกิจกรรม 5 เรื่องที่ต้องดำเนินการ แต่ด้วยข้อจำกัดของสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ทำให้ต้องมีการปรับแผนการดำเนินงาน ทำให้ได้ผลผลิตของงานนี้เปDนการเตรียมการสำหรับการดำเนินกิจกรรมจริงในอนาคต โดยได้จัดทำคู่มือการท่องเที่ยววิถีชุมชนเทศบาลตำบลหัวเวียง จัดทำป้ายประชาสัมพันธ์แหล่งเรียนรู้ และจัดทำเพจท่องเที่ยววิถีชุมชนเทศบาลตำบลหัวเวียง ซึ่งผลจากการสรุปความคิดเห็นของกลามเป้าหมายหลังการดำเนิน กิจกรรมเตรียมการเพื่อขับเคลื่อนโครงการ พบว่า แนวทางการมีส่วนร่วมของชุมชนในการนำนวัตกรรมชุมชนไปใช้ ประกอบด้วย (1) ต้องมีการสร้างและต่อยอดการทำงานแบบมีส่วนร่วมเช่นนี้ในกลุ่มอาชีพต่าง ๆ ในทุกกลุ่ม (2) ต้องมีการสร้างผู้นำชุมชนที่เข้มแข็งเป็นเครือข่ายกันในการทำงาน (3) ต้องลงพื้นที่จริงเพื่อไปรับฟังความคิดเห็น และ (4) ต7องดึงคนรุ่นใหม่ให้เข้ามาร่วมในการดำเนินการ จึงจะเกิดความยั่งยืน และหากได้มีการดำเนินการจริง ตามแผนงานและกิจกรรมที่ออกแบบไว้ นวัตกรรมนี้จะช่วยเสริมสร้างความเข้มแข็งและลดความเหลื่อมล้ำในชุมชนได้