การส่งเสริมและการอนุรักษ์ประเพณีลอยกระทงของวัดหลุมรัง อำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์การวิจัยเพื่อ 1) ศึกษาประวัติความเป็นมาของประเพณีลอยกระทงวัดหลุมรัง 2) ศึกษาคุณค่าและสาระหลักพุทธศาสนาในประเพณีลอยกระทง และ 3) ส่งเสริมและอนุรักษ์ประเพณีงานลอยกระทงของวัดหลุมรัง อำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี เป็นการวิจัยวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง จำนวน 12 ท่าน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึกชนิดกึ่งโครงสร้าง ใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหาข้อสรุปพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า 1) ประเพณีลอยกระทงวัดหลุมรัง เริ่มเมื่อ พ.ศ. 2518 โดยการนำของพระครูกาญจนวิกรม เจ้าอาวาสวัดหลุมรัง ตามความเชื่อทางพระพุทธศาสนาคือการบูชารอยพระพุทธบาทและวิถีชีวิตชุมชนที่มีความสัมพันธ์กับลำน้ำตะเพินที่ต้องการแสดงความกตัญญูกตเวทีบูชาคุณของสายน้ำ จัดขึ้นที่สะพานท่าเกวียนต่อมาย้ายมาจัดงานที่ลำตะเพินจนได้รับความนิยมว่าเป็น 1 ใน 3 สถานที่จัดงานที่มีคุณภาพของอำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี 2) คุณค่าและสาระหลักพุทธศาสนาในประเพณีลอยกระทงวัดหลุมรัง ปรากฏคุณค่า คือ คุณค่าต่อครอบครัวได้เสริมสร้างให้สมาชิกในครอบครัวรวมทั้งญาติมิตรได้มีความสัมพันธ์และทำกิจกรรมร่วมกัน คุณค่าต่อชุมชนทำให้คนชุมชนทุกช่วงวัยได้ทำงานร่วมกัน มีความสามัคคีและการเสียสละเพื่อส่วนรวม รวมทั้งส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชน และคุณค่าต่อสังคมได้เสริมสร้างกระบวนการเรียนรู้ควบคู่การส่งเสริมจิตสำนึกในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมร่วมกัน ส่วนสาระหลักพระพุทธศาสนาที่เห็นได้ชัดเจน เป็นเรื่องเกี่ยวกับบุญกิริยาวัตถุ คือ ทาน ศีล ภาวนา สามัคคีธรรมและความกตัญญู 3) การส่งเสริมและอนุรักษ์ประเพณีงานลอยกระทงของวัดหลุมรัง ได้แก่  การส่งเสริมความรู้กิจกรรมที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม การร่วมกันอนุรักษ์สืบสานเอกลักษณ์และภูมิปัญญาวิถีของชุมชน แล การยกระดับต่อยอดเชิงเครือข่าย เช่น การจำหน่ายผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกจากชุมชน การท่องเที่ยววิถีวัฒนธรรมชุมชน