จุดเน้นเชิงสาระและจุดเน้นเชิงกระบวนการของโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษา เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน: กรณีศึกษาวิธีปฏิบัติที่เป็นเลิศของ โรงเรียนประดู่แก้วประชาสรรค์ จังหวัดสุรินทร์

Anurak Ninlahoot; Jessada  Lapjitr; Wonghom Sumalee; Sujittra  Sangngern; Monthakan  Jarat; Sunanta  Sinlapawiset

doi:10.14456/jasrru.2025.19

Authors

Anurak Ninlahoot Pradu Kaew Prachasan School Teacher, Surin Secondary Education Service Area Office, Thailand.
Jessada Lapjitr Director of Pradu Kaew Prachasan School, Surin Secondary Education Area Office, Thailand.
Wonghom Sumalee Pradu Kaew Prachasan School Teacher, Surin Secondary Education Service Area Office, Thailand.
Sujittra Sangngern Pradu Kaew Prachasan School Teacher, Surin Secondary Education Service Area Office, Thailand.
Monthakan Jarat Pradu Kaew Prachasan School Teacher, Surin Secondary Education Service Area Office, Thailand.
Sunanta Sinlapawiset Director of Pradu Kaew Prachasan School, Surin Secondary Education Area Office, Thailand.

DOI:

https://doi.org/10.14456/jasrru.2025.19

Keywords:

Content focus, Process focus, Environment, Sustainable development

Abstract

This article presents the meaning, development, substantive emphasis, and procedural emphasis that promote environmental education schools for sustainable development through a case study of Pradukaew Prachasun School, Surin Province, which has been awarded first place for outstanding practices in sustainable environmental education within the context of small schools. The components of this academic article result from the authors' objective to examine the transformation of environmental education schools for sustainable development and identify best practices specific to this small school context. The article reviews existing research and analyzes key Substantive Emphasis and Procedural Emphasis that drive successful implementation, using a design research approach.

Downloads

Download data is not yet available.

References

กรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม (2567) แนวทางการดำเนินงานโรงเรียนอีโคสคูล [ออนไลน์].แหล่งที่มา: https://eservice.dcce.go.th/storage/Media/C202109015274.pdf

กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม. 2555. แนวทางสร้างสรรค์ Eco School โรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน.[ออนไลน์].แหล่งที่มา: https://datacenter.dcce.go.th/media/36848/development-resize.pdf

กิตติยา ฤทธิภักดี. (2567). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้สิ่งแวดล้อมศึกษาโดยใช้การเรียนรู้แบบ สร้างสรรค์และชุมชนเป็นฐานสำหรับนักศึกษาอนุปริญญา. วารสารสังคมศาสตร์และวัฒนธรรม, 8(12), 83-95. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/JSC/article/view/278969

เกษม จันทร์แก้ว. (2525). หลักการสิ่งแวดล้อมศึกษา [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

จีระวรรณ เกษสิงห์. (2566). สิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อสร้างสรรค์ผู้นำการเปลี่ยนแปลง. จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์.

จีระวรรณ เกษสิงห์, พงศ์ประพันธ์ พงษ์โสภณ, ชาตรี ฝ่ายคำตา, บุญเสฐียร บุญสูง, และต้องตา สมใจเพ็ง(2568). การพัฒนาทักษะการจัดการเรียนรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมของนิสิตครูวิทยาศาสตร์ด้วยต้นแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุกด้านสิ่งแวดล้อม. วารสารพัฒนาการเรียนการสอน มหาวิทยาลัยรังสิต, 19(1), 168-185. https://jrtl.rsu.ac.th/volume/19/number/1/article/396

จีระวรรณ เกษสิงห์, สุชาวดี เกตชนก และศรายุทธ ชาญนคร. (2023). สมรรถนะการปฏิบัติเพื่อสิ่งแวดล้อม: มุมมองใหม่ของผลลัพธ์การเรียนรู้ด้านสิ่งแวดล้อมศึกษา. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี, 34(1), 1–19.

ชาตรี ฝ่ายคําตา, ณภัทร สุขนฤเศรษฐกุล, สหรัฐ ยกย่อง, พงศธร ปัญญานุกิจ, ธาฤชร ประสพลาภ, กนกเทพ เมืองสง, จินทิมา นิลอุบล, และณมน น่วมเจริญ. (2565). แนวคิดสะเต็มบีซีจีเพื่อการศึกษา. วารสารหน่วยวิจัยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อการเรียนรู้, 13(2), 344-362.

ณัฐฐศรัณฐ์ พรหมเผ่า. (2567). รูปแบบการบริหารความร่วมมือพหุภาคีเพื่อพัฒนาศูนย์การเรียนรู้สิ่งแวดล้อมศึกษา โรงเรียนบ้านน้ำมิน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพะเยา เขต 2. วารสารวิจยวิชาการ, 7(4), 131-148. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jra/article/view

ณัฐพงศ์ อิ่มใจ, นิวัตต์ น้อยมณี, และอัศวิน เสนีชัย. (2567) การบริหารเชิงกลยุทธ์ของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อการดำเนินงานโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 2. Journal of Education and Innovation, 26(3), 246-260. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/edujournal_nu/article/view/266054.

ตะวัน จำปาโพธิ์. (2563). การพัฒนากิจกรรมสิ่งแวดล้อมศึกษา สําหรับนักศึกษาปริญญาตรี มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ. วารสารสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ, 2(2), 81-92. https://so10.tci-thaijo.org/index.php/rdicpru/article/view/203/149

น้ำชีเอ่อล้น หลากท่วมสุรินทร์ หนักสุดรอบ 40 ปี เร่งอพยพชาวบ้าน.ประชาชาติธุรกิจ. (2564). ประชาชาติธุรกิจออนไลน์. https://www.prachachat.net/general/news-1074264

นินท์รพัทธ พรหมฤทธิ์, กนกรัตน์ รัตนพันธุ์, สุวิทย์ จิตรภักดี, และอุมาพร มุณีแนม. (2564). การพัฒนา หลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการจัดการขยะมูลฝอยสำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 1: กรณี ศึกษาโรงเรียนเสม็ดจวนวิทยาคม อำเภอทุ่งใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารวิชาการสถาบันการอาชีวศึกษาเกษตร, 5(1), 9-27.

พลพิพัฒน์ วัฒนเศรษฐานุกุล, สิรินธร สินจินดาวงศ์, และชัยวิชิต เชียรชนะ. (2567). แนวทางการบริหารที่ส่งเสริมความสำเร็จของโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษากรุงเทพมหานคร เขต 2. วารสารการจัดการสิ่งแวดล้อมและความยั่งยืน, 20(1), 28-45. https://doi.org/10.14456/jesm.2024.2

พิชญา ปิยจันทร์. (2560). สิ่งแวดล้อมศึกษา: กระบวนการเรียนรู้ผ่านการลงมือทำอย่างเท่าเทียม. Thai Environment, 21(3), 38-42. https://digital.car.chula.ac.th/cuej/vol21/iss3/6

พิมพาวรรณ สืบสายทองคำ, ภัสยกร เลาสวัสดิกุล, และสรรชัย ชูชีพ. (2567). การศึกษาความต้องการ จำเป็นของการดำเนินงานโรงเรียนมาตรฐานสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 2. Lawarath Social E-Journal,6(1), 45-60. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/lawarathjo/article/view/267373/183614

รัตติกร โสมสมบัติ, อุทัย บุญประเสริฐ, และพิณสุดา สิริธรังศรี. (2563). รูปแบบการส่งเสริมการจัดการ เรียนรู้สิ่งแวดล้อมศึกษา เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนในวิทยาลัยอาชีวศึกษาเอกชน. วารสารสันติศึกษา ปริทรรศน์ มจร, 8(3), 1125-1137.

เลเกีย เขียวดี. (2563). การพัฒนาคุณลักษณะการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม โดยใช้ฐาน กิจกรรมการเรียนรู้กระบวนการสิ่งแวดล้อมศึกษาของนักศึกษาครูสังคมศึกษา คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร. วารสารครุศาสตร์ คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏ กำแพงเพชร, 5(9), 60-72. https://so08.tci-thaijo.org/index.php/EJFE/article/view/919/683

วินัย วีระวัฒนานนท์. (2532). กระบวนการสิ่งแวดล้อมศึกษา. โอเดียนสโตร์.

ศศิธร บุตรเมือง. (2562). การสร้างและพัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาสำหรับเสริมสร้างพฤติกรรมที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมในโรงเรียนบ้านสันดาป. สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรสาคร. http://www.ska2.go.th/reis/data/research/25611231_112520_2243.pdf

ศิริขวัญ เจริญขุน. (2567). การประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อขับเคลื่อนแผนการลดก๊าซเรือนกระจกให้แก่ผู้แทนจากโรงเรียนระดับมัธยมศึกษา/สถานศึกษา [เอกสารประกอบการบรรยาย]. สำนักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมจังหวัดสุรินทร์

สุรินทร์ ร้อนหนักมาก อุณหภูมิทะลุ 41 องศาฯ. (2555). ไทยรัฐออนไลน์. https://www.thairath.co.th/news/local/494244

สุรินทร์เจอแล้งแหล่งน้ำแห้งขอด เกษตรกรหวั่นวัวควายขาดน้ำ ย้ำขอให้งดทำนาปรัง. (2567). ไทยรัฐออนไลน์. https://www.thairath.co.th/agriculture/agricultural-products/2770300

สุริยะ คุณวันดี, และจีระวรรณ เกษสิงห์. (2566). การศึกษาประสบการณ์ด้านสิ่งแวดล้อม และสมรรถนะการปฏิบัติเพื่อสิ่งแวดล้อม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ในจังหวัดชัยภูมิ. วารสารพัฒนาการเรียนการสอน มหาวิทยาลัยรังสิต, 18(2), 179-195.

สุวิมล ว่องวาณิช, อลิศรา ชูชาติ, และประวิต เอราวรรณ์. (2539). การสังเคราะห์งานวิจัยด้านสิ่งแวดล้อม ศึกษาของประเทศไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/6808

สุวิมล ว่องวาณิช. (2566). การวิจัยออกแบบทางการศึกษา (พิมพ์ครั้งที่ 3). สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์.

อาทิตยา ขาวพราย, และวารีรัตน์ แก้วอุไร. (2563). การพัฒนาหลักสูตรตามแนวคิดการจัดการเรียนการสอนตามสภาพจริง เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการจัดการเรียนรู้สิ่งแวดล้อมศึกษา สำหรับนักศึกษาครู มหาวิทยาลัยราชภัฏ. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 22(3), 308-323. https://so06.tcithaijo.org/index.php/edujournal_nu/article/download/152856/165384/846127

อิทธิศักดิ์ จิราภรณ์วารี และศุภกฤต ทวีสง่า. (2022). ประเทศไทยกับการพัฒนาอย่างยั่งยืน. วารสารบริหารการพัฒนานวัตกรรมเชิงบูรณาการ, 2(2), 1–15.

Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). (2021). Summary for policymakers. In Climate change 2021: The physical science basis. contribution of working group I to the sixth assessment report of the intergovernmental panel on climate change.

Jensen, Bjarne Bruun & Schnack, Karsten. (1997). The action competence approach in environmental education. Environmental Education Research, 3(2). 163–178. https://doi.org/10.1080/13504620600943053

Leknoi, U., Painmanakul, P., Chawaloesphonsiya, N., Wimolsakcharoen, W., Samritthinanta, C., & Yiengthaisong, A. (2024). Building sustainable community: Insight from successful waste management initiative. Resources, Conservation & Recycling Advances, 24, 200238.

Moen, Ronald, & Clifford, Norman (2006). Evolution of the PDCA cycle. https://citeseerx.ist.psu.edu/document?repid=rep1&type=pdf&doi=5cdace7ffe036230590d6aa752fcde9ce442a2bf

UNESCO. (1980). Environmental education in the Light of the Tbilisi conference. UNESCO, Paris, France

UNESCO. (2015). Transforming our world: The 2030 agenda for sustainable development. https://sdgs.un.org/2030agenda

Van den Akker, J. (1999). Principles and methods of development research. Design approaches and tools in education and training (1-14). Springer Netherlands.