พฤติกรรมการออมของผู้สูงอายุไทย
คำสำคัญ:
ผู้สูงอายุ, การออม, ความเพียงพอของการออมบทคัดย่อ
การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร ทำให้ความเข้าใจเกี่ยวกับความเพียงพอในการออมของผู้สูงอายุเป็นเรื่องที่มีความสำคัญต่อนโยบายเพื่อรับมือกับการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ เนื่องจากประเทศไทยมีการเพิ่มของประชากรสูงวัยที่รวดเร็ว และยังคงเป็นประเทศที่มีรายได้ปานกลาง รวมทั้งภาครัฐมีข้อจำกัดทางด้านภาระการคลัง งานวิจัยนี้ศึกษาปัจจัยทางเศรษฐกิจและสังคมที่มีอิทธิพลต่อความเพียงพอในการออมของผู้สูงอายุ และทดสอบว่าความรู้ทางการเงิน ความสามารถทางกระบวนความคิดมีผลต่อความเพียงพอของการออมหรือไม่ นอกจากนั้น ยังได้วิเคราะห์ความต้องการความช่วยเหลือในการจัดการสินทรัพย์ของผู้สูงอายุ จากการใช้ข้อมูลการสำรวจตัวอย่างผู้สูงอายุระหว่าง 55-75 ปี จำนวน 1,010 คน ที่ครอบคลุมจังหวัดตัวแทนของภาคต่าง ๆ ทั่วประเทศ พบว่าลักษณะอาชีพ รายได้ สุขภาพ มีผลต่อความสามารถในการออมที่เพียงพอ แต่ไม่พบว่าความรู้ทางการเงิน หรือความสามารถทางกระบวนการคิด มีผลตามที่ได้คาดไว้ และผู้สูงอายุที่ต้องการความช่วยเหลือในการจัดการทรัพย์สินคือผู้ที่มีภาระหนี้สิน แต่ไม่พบว่าผู้ที่มีรายได้น้อยหรือผู้ที่มีต้นทุนทางสังคมต่ำมีความต้องการความช่วยเหลือดังกล่าว โดยรวม ผลการศึกษาชี้ว่าพฤติกรรมการออมของผู้สูงอายุมีความเกี่ยวโยงกันทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และสุขภาพ นโยบายในการส่งเสริมการออมหรือการให้ความความช่วยเหลือแก่ผู้สูงอายุควรครอบคลุมมิติต่างๆ ให้รอบด้าน การเน้นการสร้างทักษะความรู้ทางการเงินเพียงด้านเดียวอาจไม่สัมฤทธิ์ผลดังที่ได้คาดหวังไว้
เอกสารอ้างอิง
Agarwal, S., Driscoll, J. C., Gabaix, X., & Laibson, D. (2009). The age of reason: Financial decisions over the life-cycle with implications for regulation. Brookings Papers on Economic Activity, (2), 51-117. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2009.02.010
Ameriks, J., Caplin, A., & Leahy, J. (2007). Retirement consumption: Insights from a survey. The Review of Economics and Statistics, 89(2), 265-274. https://doi.org/10.1162/rest.89.2.265
Ballinger, T. P., Hudson, E., Karkoviata, L., & Wilcox, N. T. (2011). Saving behavior and cognitive abilities. Experimental Economics, 14, 349-374. https://doi.org/10.1007/s10683-010-9271-3
Banks, J., Blundell, R., & Tanner, S. (1998). Is there a retirement-savings puzzle? The American Economic Review, 88(4), 769-788.
Benedict, S. K. K., Mitchell, O. S., & Rohwedder, S. (2020). Financial knowledge and portfolio complexity in Singapore. The Journal of the Economics of Ageing, 17, Article 100179. https://doi.org/10.1016/j.jeoa.2018.11.004
Bernheim, B. D., Skinner, J., & Weinberg, S. (2001). What accounts for the variation in retirement wealth among U.S. households? The American Economic Review, 91(4), 832-857. https://doi.org/10.1257/aer.91.4.832
Burks, S. V., Lewis, C., Kivi, P. A., & Wiener, A., Anderson, J. E., Götte, L., DeYoung, C. G., & Rustichini, A., (2015). Cognitive skills, personality, and economic preferences in collegiate success). Journal of Economic Behavior & Organization, Elsevier, 115(C), 30-44. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2015.01.007
Clark, R. L., Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2017). Financial knowledge and 401(k) investment performance. Journal of Pension Economics and Finance, 16(3), 324-347. https://doi.org/10.1017/S1474747215000384
Cole, S., Paulson, A., & Shastry, G. K. (2014). Smart money? The effect of education on financial outcomes. The Review of Financial Studies, 27(7), 2022-2051. https://doi.org/10.1093/rfs/hhu012
Cole, S., Sampson, T., & Zia, B. (2011). Prices or knowledge? What drives demand for financial services in emerging markets? The Journal of Finance, 66(6), 1933-1967. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.2011.01696.x
Fafchamps, M., & Lund, S. (2003). Risk-sharing networks in rural Philippines. Journal of Development Economics, 71(2), 261-287. https://doi.org/10.1016/S0304-3878(03)00029-4
Fisch, J. E., Lusardi, A., & Hasler, A. (2020). Defined contribution plans and the challenge of financial illiteracy. Cornell Law Review, 105(3). https://scholarship.law.cornell.edu/clr/vol105/iss3/5
Fong, J. H., Koh, B. S. K., Mitchell, O. S., & Rohwedder, S. (2021). Financial literacy and financial decision-making at older ages. Pacific-Basin Finance Journal, 65, Article 101481. https://doi.org/10.1016/j.pacfin.2020.101481
Frederick, S. (2005). Cognitive reflection and decision making. Journal of Economic Perspectives, 19(4), 25-42. https://doi.org/10.1257/089533005775196732
Gomes, F., Kenton, H., Wei-Yin, H., & Enrichetta, R. (2020). Retirement savings adequacy in U.S. defined contribution plans. Working Paper Series WP 2022-40, Federal Reserve Bank of Chicago. https://doi.org/10.21033/wp-2022-40
Gongkhonkwa, G. (2022). Financial attitude and factors affecting savings of the elderly in Phayao province. NIDA Business Journal, (27), 76-97. https://so10.tci-thaijo.org/index.php/NIDABJ/article/view/100
Grohmann, A. (2018). Financial literacy and financial behavior: Evidence from the emerging Asian middle class. Pacific-Basin Finance Journal, 48, 129-143. https://doi.org/10.1016/j.pacfin.2018.01.007
Janposri, P. (2020). The role of financial literacy in retirement planning and wealth accumulation among self-employed Thai workers. Journal of Population and Social Studies, 29, 177-194. https://doi.org/10.25133/JPSSv292021.011
Jiwpattanakul, A. (2010). Factors influencing the saving and spending behaviors of the elderly. Research and Development Journal, Srinakharinwirot University, 3(6), 178-194.
Kim, H. H., Maurer, R., & Mitchell, O. S. (2021). How financial literacy shapes the demand for financial advice at older ages. The Journal of the Economics of Ageing, 20, Article 100329. https://doi.org/10.1016/j.jeoa.2021.100329
Koh, B. S. K., Mitchell, O. S., & Rohwedder, S. (2020). Financial knowledge and portfolio complexity in Singapore. The Journal of the Economics of Ageing, 17, Article 100179. https://doi.org/10.1016/j.jeoa.2018.11.004
Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2007). Financial literacy and retirement preparedness: Evidence and implications for financial education. Business Economics, 42(1), 35-44. https://doi.org/10.2145/20070104
Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2011). Financial literacy around the world: An overview. Journal of Pension Economics and Finance, 10(4), 497-508. https://doi.org/10.1017/S1474747211000448
Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2014). The economic importance of financial literacy: Theory and evidence. Journal of Economic Literature, 52(1), 5-44. https://doi.org/10.1257/jel.52.1.5
Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2017). How ordinary consumers make complex economic decisions: Financial literacy and retirement readiness. Quarterly Journal of Finance, 7(3), 1-31. https://doi.org/10.1142/S2010139217500082
Lusardi, A., & Mitchell, O. S. (2023). The importance of financial literacy: Opening a new field. Journal of Economic Perspectives, 37(4), 137-154. https://doi.org/10.1257/jep.37.4.137
Lusardi, A., & Tufano, P. (2015). Debt literacy, financial experiences, and over indebtedness. Journal of Pension Economics and Finance, 14(4), 332-368. https://doi.org/10.1017/S1474747215000232
Lusardi, A., Mitchell, O. S., & Oggero, N. (2020). Debt and financial vulnerability on the verge of retirement. Journal of Money, Credit and Banking, 52(5), 1005-1034. https://doi.org/10.1111/jmcb.12671
Modigliani, F. (1966). The life cycle hypothesis of savings, the demand for wealth, and the supply of capital. Social Research, 33(2), 160-217.
Modigliani, F., & Brumberg, R. (1954). Utility analysis and the consumption function: An interpretation of cross-section data. In K. K. Kurihara (Ed.), Post Keynesian economics (pp. 388-436). Rutgers University Press.
Van Rooij, M. C. J., Lusardi, A., & Alessie, R. J. M. (2011). Financial literacy and stock market participation. Journal of Financial Economics, 101(2), 449-472. https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2011.03.006
Van Rooij, M. C. J., Lusardi, A., & Alessie, R. J. M. (2012). Financial literacy, retirement planning, and household wealth. The Economic Journal, 122(560), 449-478. https://doi.org/10.1111/j.1468-0297.2012.02501.x
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 คณะบริหารธุรกิจ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
