การวิเคราะห์เปรียบเทียบอุปลักษณ์เชิงพื้นที่ของคำว่า “ใจ” ในภาษาจีนและภาษาไทย

บทคัดย่อ

งานวิจัยฉบับนี้มุ่งวิเคราะห์และเปรียบเทียบอุปลักษณ์เชิงพื้นที่ของคำว่า “心 [ซิน] ใจ” ในภาษาจีน และ “ใจ” ในภาษาไทย ภายใต้กรอบแนวคิดอุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์ของเลคอฟฟ์และจอห์นสัน โดยอาศัยคลังข้อมูลภาษาจีนและภาษาไทยเป็นแหล่งข้อมูลหลักในการรวบรวมตัวอย่างผ่านคำค้น “心 [ซิน] ใจ” และ “ใจ” จากนั้นจึงวิเคราะห์ตามแนวคิดพื้นที่สามมิติ ได้แก่ มิติของเส้น (หนึ่งมิติ) พื้นผิว (สองมิติ) และภาชนะ (สามมิติ) ผลการศึกษาพบว่าทั้งสองภาษามีลักษณะร่วมกันในการใช้อุปลักษณ์เชิงพื้นที่เพื่ออธิบายมโนทัศน์ “ใจ” อย่างชัดเจน อย่างไรก็ตาม ยังปรากฏความแตกต่างบางประการ โดยเฉพาะในมิติหนึ่งมิติซึ่งพบเฉพาะในภาษาจีน ขณะที่มิติที่สองและสาม แม้จะมีแนวโน้มในการเปรียบ “ใจ” เป็นพื้นที่ในลักษณะคล้ายคลึงกัน แต่กลับใช้คำและความหมายที่มีทั้งความใกล้เคียงและแตกต่างกัน อันสะท้อนให้เห็นถึงกลไกการรับรู้ร่วมของมนุษย์ในการจัดระเบียบความเข้าใจต่อสิ่งนามธรรมผ่านมโนทัศน์เชิงพื้นที่ ตลอดจนแสดงอิทธิพลของบริบททางสังคมและวัฒนธรรมที่หล่อหลอมมโนทัศน์เฉพาะในแต่ละภาษา ซึ่งผลการวิจัยนี้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการศึกษาด้านภาษาศาสตร์ปริชาน การเรียนการสอนภาษาจีนและภาษาไทย ตลอดจนการแปลระหว่างสองภาษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ