แนวทางปฏิบัติของเจ้าพนักงานจราจรและพนักงานสอบสวน ตามคำพิพากษาศาลปกครองกลาง คดีหมายเลขแดงที่ 1855/2563

เชาวณี  ชววิสิฐ; สันติ  ผิวทองคำ

doi:10.14456/jasrru.2025.26

ผู้แต่ง

เชาวณี ชววิสิฐ Faculty of Humanities and Social Sciences
สันติ ผิวทองคำ ศาลจังหวัดสวรรคโลก ศาลยุติธรรม

DOI:

https://doi.org/10.14456/jasrru.2025.26

คำสำคัญ:

คำพิพากษาศาลปกครอง, ใบสั่งจราจร, อัตราค่าปรับ, หลักนิติธรรม, สิทธิของประชาชน

บทคัดย่อ

การปฏิบัติงานของเจ้าพนักงานจราจรและพนักงานสอบสวนตามคำพิพากษาศาลปกครองกลาง เกี่ยวกับการเพิกถอนแบบใบสั่งและบัญชีอัตราค่าปรับที่สำนักงานตำรวจแห่งชาติกำหนดไว้ เนื่องจากไม่ชอบด้วยกฎหมาย และระหว่างที่มีการอุทธรณ์ไปยังศาลปกครองสูงสุดนั้น เจ้าพนักงานจราจร พนักงานสอบสวนและประชาชนผู้ได้รับผลกระทบโดยตรงจะต้องดำเนินการเพื่อให้เกิดความถูกต้อง เหมาะสมและมีประสิทธิภาพในการจัดทำบริการสาธารณะ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1.เพื่อศึกษาสาระสำคัญของคำพิพากษาศาลปกครองกลางในคดีหมายเลขแดงที่ 1855/2563 2. เพื่อวิเคราะห์ผลกระทบของคำพิพากษาต่อการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าพนักงานจราจรและพนักงานสอบสวน ในการออกใบสั่งและกำหนดค่าปรับและ 3. เพื่อกำหนดแนวทางปฏิบัติที่เหมาะสมสำหรับเจ้าพนักงานจราจรและพนักงานสอบสวน ในระหว่างที่คดียังไม่ถึงที่สุด และภายหลังจากที่มีคำวินิจฉัยของศาลปกครองสูงสุด การวิจัยครั้งนี้มุ่งเน้นวิเคราะห์เกี่ยวกับแนวทางปฏิบัติของเจ้าพนักงานจราจรและพนักงานสอบสวน ภายหลังคำพิพากษาศาลปกครองกลาง คดีหมายเลขแดงที่ 1855/2563 โดยใช้กรอบแนวคิดที่ครอบคลุมด้านกฎหมาย การปฏิบัติงาน และผลกระทบต่อประชาชนเกี่ยวกับการเพิกถอนแบบใบสั่งและบัญชีอัตราค่าปรับของสำนักงานตำรวจแห่งชาติ จากการวิจัยพบว่า 1. ศาลปกครองชั้นต้นวินิจฉัย ประกาศสำนักงานตำรวจแห่งชาติ เรื่องการกำหนดแบบใบสั่ง เจ้าพนักงานจราจร พ.ศ. 2563 ลงวันที่ 20 กรกฎาคม 2563 และเรื่อง การกำหนดจำนวนค่าปรับตามที่เปรียบเทียบสำหรับความผิดตามพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ. 2522 ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ศาลปกครองชั้นต้นพิพากษาเพิกถอนประกาศพิพาททั้งสองฉบับโดยให้มีผลย้อนหลังไปถึงวันที่ออกประกาศ ส่วนศาลปกครองสูงสุดแก้คำพิพากษาศาลปกครองชั้นต้นเป็นให้เพิกถอนประกาศสำนักงานตำรวจแห่งชาติ เรื่องกำหนดแบบใบสั่งเจ้าพนักงานจราจร พ.ศ. 2563 ลงวันที่ 20 กรกฎาคม 2563 และประกาศสำนักงานตำรวจแห่งชาติ เรื่อง กำหนดจำนวนค่าปรับตามที่เปรียบเทียบสำหรับความผิดตามพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ. 2522 และความผิดตามกฎหมายอื่นอันเกี่ยวกับรถหรือการใช้ทางที่มีโทษปรับสถานเดียว พ.ศ. 2563 ลงวันที่ 23 มีนาคม 2566 โดยให้มีผลนับแต่วันที่พ้นกำหนด 180 วันนับแต่วันที่ศาลปกครองสูงสุดมีคำพิพากษา 2. ผลกระทบต่อประชาชนและระบบยุติธรรมประชาชนที่ได้รับใบสั่ง อาจไม่ทราบถึงสิทธิในการโต้แย้ง ซึ่งอาจทำให้เสียเปรียบในการดำเนินคดีหากเมื่อมีคำพิพากษาศาลปกครองสูงสุดยืนตามศาลปกครองกลาง สำนักงานตำรวจแห่งชาติอาจต้องคืนค่าปรับที่เก็บไปแล้ว 3. แนวทางปฏิบัติที่เหมาะสมสำหรับเจ้าพนักงานจราจรและพนักงานสอบสวน ในระหว่างที่คดียังไม่ถึงที่สุด และภายหลังจากที่มีคำวินิจฉัยของศาลปกครองสูงสุด ผลการวิจัยสรุปได้ว่าแนวทางปฏิบัติสำหรับเจ้าหน้าที่ ได้แก่ การใช้ใบสั่งที่เคยใช้ก่อนประกาศที่ถูกเพิกถอน หรือเพิ่มเติมข้อความเพื่อแจ้งสิทธิของผู้ถูกออกใบสั่งให้สามารถโต้แย้งข้อกล่าวหาได้ รวมถึงการใช้ดุลพินิจในการกำหนดค่าปรับแทนการใช้อัตราค่าปรับแบบคงที่ทั้งนี้ เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมายจราจรและหลักความเป็นธรรม

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

กรมขนส่งทางบก. (2563). แนวทางการงดรับชำระภาษีประจำปีสำหรับรถที่ไม่ได้ชำระค่าปรับจราจร.คำพิพากษาศาลปกครองกลาง คดีหมายเลขแดงที่ 1855/2563.

จรัญ ภักดีธนากุล. (2564). กระบวนการยุติธรรมไทยภายใต้หลักนิติธรรม. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์วิญญูชน.

ประทีป ทับอัตตานนท์, และ จิดาภา พรยิ่ง. (2561). ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการบังคับโทษปรับที่แจ้งทางไปรษณีย์ลงทะเบียน ตอบรับตามพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ. 2522. วารสารการเมือง การบริหาร และกฎหมาย, 11(22), 1-24.

พระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ. 2522 และฉบับแก้ไขเพิ่มเติม.

พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542.

พระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539.

รภิญา ดิษฐเอม. (2565). แนวทางการปฏิบัติงานร่วมกันในสถานที่เกิดเหตุคดีจราจรระหว่างพนักงานสอบสวนและเจ้าหน้าที่กู้ภัย ในเขตพื้นที่จังหวัดสมุทรสาคร. วารสารบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยสวนดุสิต, 18(1), 71-75.

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 3 วรรคสอง และมาตรา 26 วรรคสอง

ศาลปกครอง. (2563). คำพิพากษาศาลปกครองกลาง คดีหมายเลขแดงที่ 1855/2563.

สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา. (2560). คู่มือการพัฒนากฎหมายภาครัฐ: หลักปฏิบัติราชการทางปกครอง. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา.

สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา. (2560). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา. (2560). หลักนิติธรรมกับการปกครองในระบอบประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ. (2563). รายงานสถานการณ์สิทธิมนุษยชนด้านกระบวนการยุติธรรม. กรุงเทพฯ: สำนักงาน กสม.

สำนักงานตำรวจแห่งชาติ. (2563). คำสั่งเกี่ยวกับแบบใบสั่งและบัญชีอัตราค่าปรับ.หนังสือการสอบสวนคดีจราจร (ฉบับสมบูรณ์).

สำนักงานศาลปกครอง. (2563). แนวทางปฏิบัติหลังคำพิพากษาศาลปกครองกลางในคดีใบสั่งจราจร. เอกสารเผยแพร่ภายใน.

สุริยา ปานแย้ม และ อนุวัตน์. 2562) คู่มือสอบกฎหมายปกครอง, (13), 39.

แหล่งข้อมูลออนไลน์ เช่น เว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษา เว็บไซต์ศาลปกครอง และเว็บไซต์ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง.

อติภา เนาวกิตตินาถ. (2564). ปัญหาและอุปสรรคการพัฒนาสมรรถนะของพนักงานสอบสวน สำนักงานตำรวจแห่งชาติ. วารสารวิชาการสถาบันเทคโนโลยีแห่งสุวรรณภูมิ, 7(1), 668-678.

Amnesty International. (2022). Annual report on human rights. Retrieved from https://www.amnesty.org

Bovens, M. (2007). Analysing and assessing accountability: A conceptual framework. European Law Journal, 13(4), 447-468.

Dicey, A. V. (1885). Introduction to the study of the law of the constitution. Macmillan.

Fuller, L. L. (1964). The morality of law. Yale University Press.

Gibson, J. L., & Caldeira, G. A. (2009). Citizens, courts, and confirmations: Positivity theory and the judgments of the American people. Princeton University Press.

Hough, M., Jackson, J., & Bradford, B. (2010). Legitimacy, trust, and compliance: An empirical test of procedural justice theory in policing. European Journal of Criminology, 7(4), 303-324.

Kant, I. (1785). Groundwork of the metaphysics of morals. Harper & Row.

Koppell, J. G. S. (2005). Pathologies of accountability: ICANN and the challenge of “multiple accountabilities disorder.” Public Administration Review, 65(1), 94-108.

Locke, J. (1689). Two treatises of government. Cambridge University Press.

Nititham, P. (2020). The rule of law in Thailand: Challenges and reform. Asian Journal of Comparative Law, 15(1), 45-67.

Nititham, P. (2021). Human rights and rule of law in Thailand: Challenges and reform. Asian Journal of Comparative Law, 16(2), 87-102.

Office of the Council of State. (2560). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2017). OECD guidelines on corporate governance of state-owned enterprises. OECD Publishing.

Rawls, J. (1971). A Theory of Justice. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Rawls, J. (1971). A theory of justice. Harvard University Press.

Rousseau, J. J. (1762). The social contract. Penguin Books.

Sunshine, J., & Tyler, T. R. (2003). The role of procedural justice and legitimacy in shaping public support for policing. Law & Society Review, 37(3), 513-548.

Tamanaha, B. Z. (2004). On the rule of law: History, politics, theory. Cambridge University Press.

Transparency International. (2023). Global corruption report: Justice and the rule of law. Retrieved from https://www.transparency.org

Tyler, T. R. (1990). Why people obey the law. Princeton University Press.

Tyler, T. R. (2006). Psychology and the design of legal institutions. National Research Council.

United Nations. (1948). Universal declaration of human rights (UDHR). Retrieved from https://www.un.org

World Justice Project. (2023). Rule of law index 2023. Retrieved from https://worldjusticeproject.org