การศึกษาอัตราการเกิดรายจังหวัดของไทย

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อเปรียบเทียบอัตราการเกิดและปัจจัยทางเศรษฐกิจสังคม รวมทั้งปัจจัยทางด้านธรรมาภิบาลระดับประเทศของไทยกับประเทศในอาเซียน 2) เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยทางด้านเศรษฐกิจและสังคมระดับจังหวัดที่มีอิทธิพลในการกำหนดอัตราการเกิดของไทย รูปแบบการวิจัยเป็นการศึกษาเชิงประจักษ์โดยใช้ข้อมูลพาแนลระดับประเทศ 8 ประเทศในอาเซียน และข้อมูลรายจังหวัดจาก 77 จังหวัดของไทย โดยการวิเคราะห์สมการถดถอยจากข้อมูลพาแนล ผลการวิจัยพบว่าอัตราเกิดของทุกประเทศในอาเซียนมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่องสอดคล้องกับแนวโน้มของโลก ประเทศไทยมีอัตราการเกิดที่ต่ำเป็นอันดับสองรองจากสิงคโปร์ ในขณะที่มีอัตราการตายสูงเป็นอันดับสองเช่นกัน ทำให้ไทยมีแนวโน้มที่จะประสบกับปัญหาการขาดแรงงานในอนาคตได้ หากรัฐบาลยังไม่มีนโยบายที่ชัดเจนในการจัดการกับเรื่องนี้ และการศึกษายังพบว่าธรรมาภิบาลการปกครองประเทศมีผลทางบวกกับอัตราการเกิด ทำให้เป็นข้อกังวลถึงความสามารถของรัฐในการจัดการกับปัญหานี้ เนื่องจากไทยมีธรรมาภิบาลที่ต่ำกว่าสิงคโปร์ในทุกด้าน แต่สิงคโปร์ก็ยังไม่สามารถผลักดันให้อัตราการเกิดกลับมาอยู่ในระดับเดิมได้ สำหรับปัจจัยทางเศรษฐกิจสังคมที่มีอิทธิพลกับอัตราการเกิดรายจังหวัดของไทย พบว่าปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ทางบวกกับอัตราการเกิดคือความหนาแน่นประชากร และจำนวนโรงงานต่อประชากร ส่วนปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ทางลบได้แก่ รายได้ต่อหัวรายจังหวัด สัดส่วนผู้สูงอายุ สัดส่วนแรงงานสตรี และอัตราการฆ่าตัวตาย ผลของการศึกษานี้ช่วยเพิ่มความเข้าใจทางด้านการเปลี่ยนแปลงประชากรในมิติที่ครอบคลุมมากขึ้น ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อนโยบายการชะลอการลดลงของอัตราการเกิดที่มีผลกระทบต่อกำลังแรงงานและการพัฒนาประเทศต่อไป