ทัศนคติทางการเงินและปัจจัยที่มีผลกระทบต่อการออมของผู้สูงอายุ ในจังหวัดพะเยา

บทคัดย่อ

การเพิ่มขึ้นของสังคมผู้สูงอายุในประเทศไทยถือว่าเป็นประเด็นที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก ซึ่งทุกคนในสังคมควรตระหนักถึงความสำคัญของการวางแผนทางการเงินเพื่อวัยเกษียณ ทั้งนี้จากหลายงานวิจัยในอดีตได้พบว่าผู้สูงอายุไทยส่วนใหญ่มักจะเผชิญกับปัญหาทางการเงิน เช่น ไม่มีรายได้ และไม่มีเงินออม ซึ่งจะเป็นสาเหตุที่ทำให้ชีวิตหลังจากการเกษียณเกิดความไม่มั่นคงมากยิ่งขึ้น ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อวัดระดับทัศนคติทางการเงิน 2) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของปัจจัยที่ส่งผลต่อการออม โดยกลุ่มตัวอย่างก็คือ ผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปและอาศัยอยู่ในจังหวัดพะเยาจำนวน 387 คน ซึ่งใช้วิธีการสุ่มกลุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน สำหรับเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบสอบถาม ซึ่งประกอบไปด้วยข้อมูลลักษณะทางประชากร, ข้อมูลการออม, และข้อมูลทัศนคติทางการเงิน โดยได้ใช้การวิเคราะห์โมเดลสมการโครงสร้าง (SEM) เพื่อแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร ทั้งนี้ผลการวิจัยพบว่า

1. ผู้สูงอายุในจังหวัดพะเยามีทัศนคติด้านรายได้และทัศนคติการออมเงินอยู่ในระดับเห็นด้วยอย่างยิ่ง ซึ่งถือเป็นตัวบ่งชี้ที่ดีเนื่องจากทัศนคติด้านรายได้และทัศนคติการออมมีอิทธิพลเชิงบวกต่อการออม อย่างไรก็ตามผู้สูงอายุในจังหวัดพะเยามีทัศนคติด้านค่าใช้จ่ายและทัศนคติการกู้ยืมอยู่ในระดับปานกลาง ซึ่งถือเป็นตัวบ่งชี้ที่ไม่ดีเนื่องจากทั้งทัศนคติด้านค่าใช้จ่ายและทัศนคติการกู้ยืมมีอิทธิพลเชิงลบต่อการออม
2. จากโมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุพบว่า ปัจจัยด้านลักษณะทางประชากรและปัจจัยด้านทัศนคติทางการเงินมีอิทธิพลต่อการออมของผู้สูงอายุในจังหวัดพะเยา โดยปัจจัยด้านลักษณะทางประชากรที่มีอิทธิพลสูงสุดคือ ข้อมูลด้านการเงิน สำหรับทัศนคติทางการเงินที่มีอิทธิพลสูงสุดคือ ทัศนคติการออม