ฆราวาสธรรม 4: จากหลักธรรมสู่การบริหาร ปลดล็อกศักยภาพและ ความสำเร็จของสถานศึกษา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการเรื่อง ฆราวาสธรรม 4 : จากหลักธรรมสู่การบริหาร ปลดล็อกศักยภาพและความสำเร็จของสถานศึกษา มีเป้าหมายเพื่อเสนอแนวทางการประยุกต์ใช้หลักฆราวาสธรรม 4 ประการ ได้แก่ สัจจะ ทมะ ขันติ และจาคะ ในการบริหารสถานศึกษา เพื่อเสริมสร้างประสิทธิภาพ ความโปร่งใส และคุณธรรมของผู้บริหาร ทั้งนี้ การนำหลักฆราวาสธรรม 4 ประการมาเป็นแกนคุณธรรมหลักในการบริหารสถานศึกษาสามารถประยุกต์ใช้ได้อย่างเป็นระบบ เช่น การใช้สัจจะเพื่อกำกับการตัดสินใจและการดำเนินงานให้โปร่งใส ตรวจสอบได้ และยึดหลักฐานเป็นสำคัญ การใช้ทมะในการควบคุมตนเองและสร้างวินัยขององค์กร การใช้ขันติเพื่อสร้างความเพียรพยายามในการพัฒนางาน การแก้ปัญหา และการขับเคลื่อนกระบวนการเรียนรู้ของครูและผู้เรียนอย่างต่อเนื่อง รวมถึงการใช้จาคะในการส่งเสริมวัฒนธรรมการสนับสนุน ช่วยเหลือ แบ่งปัน และความร่วมมือทั้งภายในและภายนอกสถานศึกษา
ทั้งนี้ ความสำเร็จของการประยุกต์ใช้หลักฆราวาสธรรม 4 ประการสามารถมองเห็นได้ผ่าน 3 มิติสำคัญ ได้แก่ 1) ภาวะผู้นำเชิงคุณธรรมของผู้บริหารที่สะท้อนผ่านคุณลักษณะและพฤติกรรมตามหลักฆราวาสธรรม 4 ประการ 2) กลไกการบริหารที่ยึดหลักธรรมเป็นฐานในการพัฒนาวิชาชีพครู การมีส่วนร่วมของชุมชน และการจัดบรรยากาศการเรียนรู้ และ 3) ความสำเร็จแบบองค์รวมของสถานศึกษา ทั้งด้านผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษา คุณภาพหลักสูตร การสร้างขวัญกำลังใจ และความสุขของบุคลากร ซึ่งสะท้อนถึงประโยชน์ของการนำหลักฆราวาสธรรม 4 ประการมาใช้ในการบริหารอย่างต่อเนื่องและเป็นระบบ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2542). พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.
จรรยา จริยานุกูล. (2560). การบริหารงานบุคคลตามหลักฆราวาสธรรมของผู้บริหารสถานศึกษา. Journal of Roi Kaensarn Academi, 2(1), 30–34.
ชามา เทียนโสภา. (2566). รูปแบบการบริหารสถานศึกษาเอกชนเพื่อส่งเสริมการเป็นองค์กรแห่งความสุข. (วิทยานิพนธ์หลักสูตรการศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา). มหาวิทยาลัยนเรศวร.
ดิลก บุญอิ่ม. (2561). ฆราวาสธรรม 4: สูตรการพัฒนาคุณภาพชีวิตตามวิถีพุทธ. วารสารวิทยาลัยสงฆ์นครลำปาง, 7(2), 338-352.
นภชา มานิชย์สาร. (2559). การใช้หลักฆราวาสธรรมในการบริหารโรงเรียนเทศบาลเมืองกาฬสินธุ์. วารสารบัณฑิตศึกษามหามกุฏราชวิทยาลัย. 16(1). 90–93.
ปรางชมพู บุญชม และคณะ. (2567). แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำแบบมีส่วนร่วมตามหลักฆราวาสธรรม 4 ของผู้บริหารสถานศึกษา. วารสารบวรสหการศึกษาและมนุษยสังคมศาสตร์, 5(2), 434–437.
ปัญจาภา ส่งเสริม. (2566). ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงของผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษาภาคตะวันออก. วารสารสหวิทยาการวิจัยและวิชาการ, 3(1), 387-400.
พระครูสุมนธรรมนาถ. (2565). การบริหารงานบุคคลตามหลักฆราวาสธรรมของผูบริหารโรงเรียนพระปริยัติธรรมแผนกสามัญศึกษา จังหวัดเลย. วารสารสังคมศาสตร์บููรณาการ, 2(5), 33–41.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (25549). พุทธวิธีบริหาร. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย.
พระไพรัตน์ วิชชาธโร. (2567). ฆราวาสธรรมกับประสิทธิผลการบริหารงานของผู้บริหารเทศบาลเมืองศิลา อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น. วารสารกว๊านพะเยา, 1(6), 1-16.
พระมหาอภิสิทธิ์ อภิภทฺรเมธี (ไทยธานี). (2564). การบริหารงานบุคคลตามหลักฆราวาสธรรม 4 ของผู้บริหารโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา จังหวัดขอนแก่น. Journal of Modern Learning Development, 6(1), 277 – 290.
พระสมชาย เตชปญฺโญ (เตชะ). (2560). การบริหารงานวิชาการตามหลักฆราวาสธรรม 4 ของผู้บริหาร โรงเรียนมัธยมศึกษา อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. (วิทยานิพนธฺหลักสูตรปริญญาพุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา). มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ยุกตนันท์ หวานฉ่ำ. (2555). การบริหารสถานศึกษากับประสิทธิผลของโรงเรียน ในอำเภอคลองหวาง สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาปทุมธานี เขต 1. (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีการบริหารหารศึกษา คณะครุศาสตร์อุตสาหกรรม). มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี.
ศิรัญญา แตงน้อย. (2565). แนวทางการบริหารงานวิชาการตามหลักฆราวาสธรรม 4 ของผู้บริหารโรงเรียนประถมศึกษา อำเภอชุมตาบง จังหวัดนครสวรรค์. วารสารวิจยวิชาการ, 5(5), 251-264
ศิริภรณ์ เวียงกมล. (2568). การบูรณาการหลักฆราวาสธรรม 4 ในการปฏิบัติงานของบุคลากรองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธ์. วารสารสหศาสตร์การพัฒนาสังคม, 3(2), 195-215
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2551). แนวทางการนำมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานสู่การปฏิบัติ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทยจำกัด.
สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา. (2567). 9 องค์ประกอบในการบริหารจัดการโรงเรียนตาม วPA. เอกสารประกอบการบรรยายการสัมมนาเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับหลักเกณฑ์ วPA ของตำแหน่งผู้บริหารสถานศึกษา. แหล่งที่มา: https://www.starfishlabz.com [21 พฤศจิกายน 2568].
เหมวัฒน์ สิงห์มณี. (2567). การบริการงานบุคคลในศตวรรษที่ 21 ตามหลักฆราวาสธรรม 4 ของผู้บริหารสหวิทยาเขตวังภูผา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมทศึกษาเลย หนองบัวลำภู. วารสารพุทธศาสตร์ มจร อุบลราชธานี, 7(1), 751-763.
อดุลย์ อุบาลี. (2566). พฤติกรรมการบริหารของผู้บริหารสถานศึกษาที่ส่งผลต่อประสิทธิผลการบริหารโรงเรียน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสกลนคร เขต 1. (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา). มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.
