การพัฒนาวัดเชิงนิเวศด้วยหลักพุทธบูรณาการ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งวิเคราะห์แนวคิด “การพัฒนาวัดเชิงนิเวศด้วยหลักพุทธบูรณาการ” อันเป็นแนวทางที่ผสมผสานระหว่างองค์ความรู้ด้านนิเวศวิทยากับหลักธรรมในพระพุทธศาสนา เพื่อตอบสนองต่อวิกฤตสิ่งแวดล้อมในยุคปัจจุบัน เช่น ภาวะโลกร้อน มลภาวะ และการใช้ทรัพยากรอย่างขาดความยั่งยืน วัดในฐานะศูนย์กลางของชุมชนไทยมีศักยภาพในการเป็นพื้นที่เรียนรู้ด้านการอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างสันติ โดยยึดหลัก “สัปปายะ 7” ซึ่งประกอบด้วย อาวาสสัปปายะ (ที่อยู่อาศัยเหมาะแก่การภาวนา), โคจรสัปปายะ (เส้นทางและแหล่งอาหารที่ไม่ยั่วยุกิเลส), ภัสสสัปปายะ (การสนทนาในธรรม), ปุคคลสัปปายะ (การอยู่ร่วมกับผู้มีศีลธรรม), โภชนสัปปายะ (อาหารที่เกื้อกูลต่อการปฏิบัติธรรม), อุตุสัปปายะ (สภาพอากาศเหมาะสม), และอิริยาบถสัปปายะ (การเคลื่อนไหวที่สมดุลกับจริตของตน) ทั้งนี้ การพัฒนาวัดเชิงนิเวศมิใช่เพียงการจัดการเชิงกายภาพ แต่ยังครอบคลุมถึงการฟื้นฟูความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ผ่านการปลูกฝังจิตสำนึกเรื่องความพอเพียง การไม่เบียดเบียน และการใช้ชีวิตอย่างมีสติ
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กองสุขศึกษา กระทรวงสาธารณสุข. (2562). แนวทางส่งเสริมสุขภาพในการดำเนินชีวิต. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข.
งามพิศ สัตย์สงวน. (2554). แนวคิดนิเวศวิทยากับการพัฒนาอย่างยั่งยืน. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
ธนพร ศรีสวัสดิ์. (2560). นิเวศวิทยากับสิ่งแวดล้อมศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ประภาศรี สุทธิวรรณ. (2562). ชีววิทยาทั่วไป. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์โอเดียนสโตร์.
ประยุทธ์ ธีรเนตร. (2561). พุทธเศรษฐศาสตร์กับการพัฒนาสังคมยั่งยืน. กรุงเทพฯ: สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
พงษ์พิสุทธิ์ ปฐมภาคี. (2562). แนวทางการพัฒนาวัดเชิงนิเวศเพื่อสร้างสังคมสีเขียว. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสิ่งแวดล้อม.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2540). เศรษฐศาสตร์พอเพียงตามแนวพุทธธรรม. กรุงเทพฯ: มูลนิธิพุทธธรรม.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2556). พุทธธรรม (ฉบับปรับขยาย). กรุงเทพฯ: มูลนิธิพุทธธรรม.
พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี. (2558). ป่าในใจคน: ธรรมชาติและการภาวนา. เชียงราย: วัดป่าวชิรญาณ.
พุทธทาสภิกขุ. (2554). พุทธศาสนาเพื่อชีวิต. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์สุขภาพใจ.
ภัทรพร สิริเวชชะพันธ์. (2559). นิเวศวิทยาทั่วไป. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
มูลนิธิสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน. (2561). รายงานผลการดำเนินงานวัดต้นแบบด้านสิ่งแวดล้อม. กรุงเทพฯ: สกสว.
สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (2561). แนวทางการพัฒนาวัดให้เป็นศูนย์กลางชุมชน. กรุงเทพฯ: สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
สุจิตรา อินทร์ศรี. (2564). “การประยุกต์หลักนิเวศวิทยาเชิงพุทธในการบริหารจัดการวัด: กรณีศึกษาในภาคเหนือ”. วารสารพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน. 13(2): 55-70.
สุภาพร สัจจานันท์. (2560). ธรรมะกับการพัฒนาชีวิต. กรุงเทพฯ: ศูนย์พุทธศาสน์ศึกษา.
Odum, E. P. (1971). Fundamentals of ecology. (3rd ed.). Philadelphia, PA: W. B. Saunders.
Sponsel, L. E. (2012). Spiritual ecology: A quiet revolution. Santa Barbara, CA: Praeger.
