ประชาธิปไตยเชิงพุทธ: การอยู่ร่วมกันอย่างสันติ

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประชาธิปไตยผ่านมุมมองการคิดวิเคราะห์และพฤติกรรม ศึกษาหลักธรรมการปกครองตามแนวพระพุทธศาสนาที่เอื้อต่อสันติสุข สันติภาพ และภราดรภาพในสังคม และส่งเสริมการเปลี่ยนแปลงทางสังคมในระบอบประชาธิปไตยเชิงพุทธ ผลการศึกษาพบว่าหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาสามารถประยุกต์ใช้ในการปกครองได้ เช่น หลักทศพิธราชธรรมสำหรับผู้นำที่เป็นพระมหากษัตริย์ และหลักอปริหานิยธรรมสำหรับผู้นำหรือคณะผู้บริหารในระบอบประชาธิปไตย ทั้งนี้การปกครองที่พระพุทธเจ้าทรงยกย่องสูงสุด คือการปกครองโดยธรรม หรือ ธรรมาธิปไตย ซึ่งถือความถูกต้องชอบธรรมเป็นใหญ่ ระบอบประชาธิปไตยเชิงพุทธนั้นมุ่งหมายให้ทั้งผู้ปกครองและผู้อยู่ใต้ปกครองมีคุณธรรมจริยธรรมร่วมกันเพื่อความผาสุกและความเจริญของสังคมส่วนรวม อย่างไรก็ตามประชาธิปไตยในปัจจุบันเน้นที่ตัวชี้วัดเชิงปริมาณ เช่น การเลือกตั้งและคะแนนเสียง จนทำให้หลักการอุดมคติอย่างสิทธิ เสรีภาพ ความเสมอภาค และภราดรภาพดำรงอยู่เพียงในนาม การจะทำให้เป็นประชาธิปไตยที่แท้จริงจำเป็นต้องพัฒนาฐานรากภูมิปัญญาและศีลธรรมของปัจเจกบุคคลให้งอกงาม สามารถยกระดับสู่ธรรมาธิปไตย ซึ่งจะเป็นการปกครองที่ถูกต้องสมบูรณ์ตามอุดมคติทางการเมืองในทัศนะของพระพุทธศาสนา