พัฒนาการของคัมภีร์ธรรมและรูปแบบการเทศน์ในล้านนา

Main Article Content

พัลลพ หารุคำจา
ธวัชชัย ไชยวุฒิ

บทคัดย่อ

การพัฒนาคัมภีร์ธรรมและรูปแบบการเทศน์ในล้านนาเป็นกระบวนการที่สะท้อนถึงความเชื่อมโยงระหว่างศาสนาพุทธและวัฒนธรรมท้องถิ่นในภาคเหนือของไทย ตั้งแต่การบันทึกคัมภีร์ในรูปแบบลายมือบนแผ่นไม้และผ้าใบในช่วงแรก การแปลคัมภีร์พระไตรปิฎกจากภาษาบาลีเป็นภาษาล้านนาเพื่อให้เข้าถึงได้ง่ายขึ้น จนถึงการใช้ศิลปะและภาพวาดในการอธิบายคำสอนให้กับผู้ศึกษาทั้งในและนอกวัด นอกจากนี้ยังมีการพัฒนารูปแบบการเทศน์ที่สอดคล้องกับความเข้าใจของคนในท้องถิ่น โดยการใช้ภาษาล้านนาและสำนวนที่เรียบง่าย การเทศน์ในลักษณะนี้จึงไม่เพียงแต่ช่วยให้การศึกษาคำสอนของพระพุทธศาสนาเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ แต่ยังส่งเสริมการถ่ายทอดวัฒนธรรมและค่านิยมทางศาสนาไปสู่ชุมชนในภาคเหนือ

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
หารุคำจา พ., & ไชยวุฒิ ธ. . (2025). พัฒนาการของคัมภีร์ธรรมและรูปแบบการเทศน์ในล้านนา. วารสารธรรมสาส์น, 4(1), 18–32. สืบค้น จาก https://so10.tci-thaijo.org/index.php/JDSN/article/view/2564
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

่องแก้ว วีระประจักษ์. (2530). การทำสมุดไทยและการเตรียมใบลาน. กรุงเทพมหานคร: หอสมุดแห่งชาติ.

ก่องแก้ว วีระประจักษ์. (2530). ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมล้านนา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ฉลาด บุญลอย. (2506). ประวัติวรรณคดีบาลีตอน 2. พระนคร: เลี่ยงเซียงจงเจริญ.

ฉลาด บุญลอย. (2506). คัมภีร์ใบลานและวรรณกรรมล้านนา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

เต็ม สมิตินันทน์. (2544). พรรณไม้แห่งประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร: กรมป่าไม้.

ทวีศักดิ์ ญาณประทีป. (2518). วรรณกรรมศาสนา. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

ทวีศักดิ์ ญาณประทีป. (2518). ประวัติและวัฒนธรรมล้านนา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ธนิต อยู่โพธิ์. (2534). ตำนานเทศน์มหาชาติ. กรุงเทพมหานคร: สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี.

ธนิต อยู่โพธิ์. (2534). วรรณคดีล้านนา: แนวทางศึกษา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

พระธรรมกิตติวงศ์. (2550). เทศน์ : การเผยแผ่ที่สำคัญศักดิ์สิทธิ์. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์เลี่ยงเซียง.

พระมหาสุทิตย์ อาภากโร (อบอุ่น). (2548). การศึกษาองค์ความรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ปรากฏในวรรณกรรมพระพุทธศาสนาเรื่องอานิสงส์และคัมภีร์เทศน์ในเทศกาลต่าง ๆ ของล้านนา. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาวัฒน์ วฑฺฒนสุธี. (2545). คำสอนเรื่องคุณธรรมทางพระพุทธศาสนาในหนังสือสุภาษิตล้านนา. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต). บัณฑิตวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระบุญชุม วชิโร. (2562). ศึกษาวิเคราะห์ปุพพเปตพลี: ตามประเพณีตานก๋วยสลาก. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต). บัณฑิตวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระบุญชุม วชิโร. (2562). วรรณกรรมพุทธศาสนาในล้านนา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์คณะมนุษยศาสตร์.

พระไชยวิทย์ ธมฺมรโต. (2551). ประวัติพระพุทธศาสนาในล้านนา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ยอร์ช เซเดส์. (2503). ตํานานอักษรไทย. พระนคร: กรมศิลปากร.

ยอร์ช เซเดส์. (2503). พระพุทธศาสนาในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์อมรินทร์.

สมชาย ลำดวน. (2545). วัฒนธรรมใบลาน. บทความวิชาการ อนุรักษ์ ฟื้นฟู บูรณาการ. มหาสารคาม: อภิชาตการพิมพ์.

สมภพ มีสบาย, จันทร์เพ็ญ รักศิริ, & สุพัตรา ทองมา. (2552). การศึกษาวรรณกรรมลานนาและคัมภีร์ใบลาน. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

สมัย วรรณอุดร. (2547). วรรณคดีและประวัติศาสตร์ล้านนา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

Hodel, D., & Vatcharakorn, P. (1998). The Palms of Thailand. Kansas: Allen Press.

Quattrocchi, U. (2000). CRC World Dictionary of Plant Names: Common Names, Scientific Names, Eponyms, Synonyms, and Etymology. (Vol. A - C). Boca Raton, Fla.: CRC Press.

Tips, W. E. J. (2001). Through King Chulalongkorn’s Kingdom (1904 - 1906): The First Botanical Exploration of Northern Thailand. Bangkok: White Lotus.